9 Kasım 2014 Pazar

                                                       DOĞUM KONTROLÜ
                            Sıklıkla algılandığı üzere,doğum kontrolü,gebe kalmamaya çalışmak değildir.Doğum kontrolü;çiftlerin,istedikleri zamanda,istedikleri sayıda,istedikleri sıklıkta çocuk sahibi olabilmelerini amaçlar.Amaç üremeyi engellemek değil,sağlıklı çocuklar,sağlıklı anneler ve dolayısıyla sağlıklı bir toplum oluşturmaktır.Dünyada ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ,anne ve bebek ölümleriyle ölçülür.Standart yöntemlerle yapılan hesaplamalar sonucu yıllık anne-bebek ölüm oranları ölçülür ve bunlara göre de ülkelerin gelişmişlik düzeyleri belirlenir.Ne yazık ki ölüm oranlarında ülkemiz üst sıralarda yer almaktadır.İşte bu noktada doğum kontrol yöntemleri devreye girer.Anne ne kadar sağlıklı ve istekli gebelik geçirirse,bebek de o kadar sağlıklı olur.
                             Gelelim yöntemlere;en iyi doğum kontrol yöntemi nedir doktor hanım diye sıklıkla sorar hastalarım.En iyi yöntem diye bir kavramımız yoktur.Kişinin en kolay kullandığı,en az yan etki gördüğü,en yüksek faydayı gördüğü yöntem en iyisidir.Yani,doğum kontrol yöntemi kişiye özel seçilmelidir.Bu yüzden,aklınızda bir yöntem olsa bile,karar vermeden önce hekiminizden ya da ebe-hemşirenizden tüm yöntemler hakkında bilgi istemelisiniz.Danışmanınız size tüm yöntemleri anlattığında kafanızda bir fikir oluşacaktır.Tüm yöntemleri bildiğinizi düşünseniz bile danışmanlık isteyin çünkü doktorunuz ya da ebe-hemşireniz,yöntemleri size bir uygulayıcının gözünden anlatacağı için bilmediğiniz bir çok bilgiyi sizinle paylaşacaktır.Genel olarak yöntemleri;hormonal ve bariyer yöntemler olarak ikiye ayırabiliriz.Hormonal yöntemler;doğum kontol hapları,aylık ya da üç aylık iğneler,cilt altı implantlarıdır.Hepsinde temel prensip yumurtlamayı baskılamaktır.Temel olarak koruyuculukları ve yan etkileri aynıdır.Hormonal yöntemlerin yumurtalık kanserine karşı koruyucu özellikleri vardır.Yani hayatının bir döneminde ,hormonal korunma yöntemi kullanan kadınların,yumurtalık kanserine yakalanma oranları daha düşüktür.Ancak,meme kanserinin ortaya çıkmasını kolaylaştırabilirler.Bu nokta yanlış anlaşılmasın,hormonal yöntemler meme kanseri yapmazlar ancak,meme kanserine yatkınlığı olan kadınlarda,kanserin ortaya çıkışını hızlandırabilirler.Bir açıdan bakıldığında bu durum erken teşhisi sağladığından olumlu bir yan etki olarak da algılanabilir.Hormonal yöntemlerin kullanıcı yaş sınırı geçtiğimiz yıllarda 35'ken,son uygulamalarda neredeyse menopoza kadar uzatılmıştır.Benim şahsi görüşüm,hormonal yöntemlerin 2-3 yıllık süreden uzun kullanılmaması yönündedir.Doğal işleyişe müdahale etmenin,vücudun çeşitli dengelerini bozduğu gerçeğinden yola çıktığım için bu yöntemlerin çok uzun süre kullanılmasını ,kendi tıbbi uygulamalarıma göre doğru bulmuyorum.Ayrıca yapılan çalışmalarda,çok uzun süreli hormonal yöntem kullanan kadınlarda,karaciğer adenomu gelişme riski yüksek bulunmuştur.Aslında iyi huylu bir tümör olmakla birlikte kanama riski yüksek olduğundan ölümcül olabilir.
                              Peki bariyer yöntemler nelerdir;spiral(RİA),prezervatif(kondom-kılıf),diyafram spermlerin yumurtayla buluşmasını önleyerek gebelik oluşmasının önüne geçerler.Ayrıca spermisidler yani fitiller de spermi vagen içinde öldürerek bir tür bariyer görevi yaparlar.Ülkemizde en yaygın kullanılan bariyer yöntemler spiral ve kondomdur.Spirallerin bakırlı ve hormonlu cinsleri,3-8-10 yıllık olanları,T ya da çan şeklinde olanları vardır,hepsinin koruyuculuğu aynıdır.Hangisini seçeceğiniz konusunda kafanız karışıyorsa danışmanınız size bu konuda yardımcı olacaktır.Kondom eğer doğru kullanılırsa hem cinsel yolla bulaşan hastalıklara,hem de gebeliğe karşı yüzde yüze yakın koruma sağlar,
                               Özetle,hangi doğum kontrol yöntemini seçeceğiniz ve nasıl kullanacağınız hakkında kulaktan dolma bilgilerle karar vermeyiniz.Bu konuda,Kadın-Doğum Uzmanınız,Aile Hekiminiz,Aile Sağlığı Ebe-Hemşireniz,Ana-Çocuk Sağlığı Merkeziniz size yardımcı olacaktır.Sağlıklı günler dilerim.Dr.Sevda Coşkun Şahin.

Hiç yorum yok: